ហេតុអ្វីជំងឺមិនឆ្លង
អ្វីខ្លះជាជំងឺមិនឆ្លង?
ពិភពលោកសម័យទំនើបបានធ្វើអោយក៏កើតឡើងជំងឺមួយក្រុម ដែលគេស្គាល់ជាទូទៅថា ជំងឺមិនឆ្លង (NCDs)។ កត្តា សេដ្ឋកិច្ចសង្គម បរិស្ថាន ឥរិយាបថ និងជីវសាស្រ្ត ទាំងអស់នេះ អាចធ្វើអោយការប្រឈមរបស់ពួកយើងនឹងការកើតជំងឺទាំងនេះកើនឡើង។ កាលពីមុន ជំងឺមិនឆ្លង (NCDs) ជាប់ទាក់ទងខ្លាំងទៅនឹងទ្រព្យសម្បតិ្តនិងអាយុកាល។
បច្ចុប្បន្ន មនុស្សបួននាក់ក្នុងចំណោមមនុស្សប្រាំនាក់ដែលមានជំងឺមិនឆ្លង រស់នៅក្នុងប្រទេសដែលមានចំណូលទាបឬមធ្យម ហើយ មនុស្សជាច្រើនទៀតប្រឈមនឹងជំងឺមិនឆ្លងកាន់តែខ្លាំង។
ជំងឺមិនឆ្លងនៅកម្ពុជា
កំណើនសេដ្ឋកិច្ចឆាប់រហ័ស អមដោយនគររូបនីយកម្ម ការបំពុលខ្យល់ បំលាស់ប្តូររបបអាហារ និង ប្រជាជនវ័យចំណាស់ និងការកាត់បន្ថយកាយវប្បកម្ម ជាហេតុដែលនាំអោយជំងឺមិនឆ្លងកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សនិងគ្រោះថ្នាក់។
ការដោះស្រាយការរាលដាលនេះត្រូវការការសហការគ្នាលើសពីការសហការរវាងផ្នែកសុខាភិបាលជាមួយការអន្តរាគមន៍ផ្នែកគោលនយោបាយដែលដោះស្រាយកត្តាប្រឈមចម្បងនានា បន្ថែមលើការវិនិយោគសំខាន់ៗលើការអន្តរាគមន៍វេជ្ជសាស្រ្ត ដើម្បីព្យាបាលនិងគ្រប់គ្រង ជំងឺមិនឆ្លង។
បរាជ័យក្នុងការដោះស្រាយជំងឺមិនឆ្លងនឹងគំរាមកំហែងដល់ការសំរេចបានគោលដៅសុខភាពនិងអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ។
សមាមាត្រការស្លាប់នៅកម្ពុជា
កត្តាហានិភ័យនៅកម្ពុជា
-
32.9% នៃបុរសទាំងអស់ជក់បារី បើធៀបនឹងស្រ្តី មាន 2.4%
-
ស្មើនឹង3%នៃGDP ត្រូវបានខាតបង់រៀងរាល់ឆ្នាំដោយសារជំងឺបង្កដោយការប្រើប្រាស់ថ្នាំជក់
-
ទិន្នន័យចុងក្រោយបង្ហាញថាត្រឹមតែ 8%នៃមនុស្សពេញវ័យដែលមានអាយុ 18-69 មានសកម្មភាពផ្នែករាងកាយគ្រប់គ្រាន់
-
19.2%នៃមនុស្សពេញវ័យលើសទំងន់ ហើយ 3% ធាត់ក្នុងកំរិតខ្ពស់ក្នុងចំណោមស្ត្រី
-
9.6% នៃមនុស្សពេញវ័យមានអាយុលើ18ឆ្នាំឡើងជាតិស្ករ (គ្លុយកូស) ក្នុងឈាម
-
45% នៃមនុស្សពេញវ័យឡើងជាតិខ្លាញ់សរុប (កូលេស្តេរ៉ុល)
-
14.2%នៃមនុស្សពេញវ័យមានអាយុលើ18ឆ្នាំឡើងសំពាធឈាម
-
ជំងឺមិនឆ្លងបង្ក 64%នៃចំនួនស្លាប់ទាំងអស់នៅកម្ពុជា
-
ពលរដ្ឋកម្ពុជាម្នាក់ក្នុងចំណោមបួននាក់ស្លាប់មុនអាយុកំណត់ អាយុក្រោម 70ឆ្នាំ ដោយសារជំងឺមួយក្នុងចំណោមជំងឺមិនឆ្លងចម្បងទាំងបួន
-
ការស្លាប់ដោយសារជំងឺមិនឆ្លងបានកើនឡើងពី 46%នៃចំនួនស្លាប់ទាំងអស់នៅឆ្នាំ 2011 ដល់ 64%នៅឆ្នាំ 2018
-
ជំងឺសរសៃឈាមបេះដូងជាមូលហេតុចម្បងនៃការស្លាប់ដោយជំងឺមិនឆ្លង (24%) តាមពីក្រោយដោយជំងឺមហារីក (14%)
-
រវាងឆ្នាំ 2010 និង 2016 អត្រា ត្រៀមកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម (ខូចខាត glycemia) ឃើញមានការកើនឡើងយ៉ាងលឿនចំពោះបុរសនិងស្រ្តី ពី 1.4% ដល់ 9.6%
NCD DISEASE BURDEN
ផលប៉ះពាល់នៃជំងឺមិនឆ្លងទៅលើសេដ្ឋកិច្ចសង្គម
-
បន្ទុកសេដ្ឋកិច្ចសរុបនៃជំងឺមិនឆ្លងលើសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាមានចំនួន 1.5ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយឆ្នាំៗ ដែលស្មើនឹង 6.6% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបប្រចាំឆ្នាំ (GDP)
-
ការចំណាយរបស់រដ្ឋាភិបាលសរុបលើសុខភាព មានចំនួន 281លានដុល្លារអាមេរិក ហើយជិត 30% ចំណាយទៅលើជំងឺមិនឆ្លងចម្បងទាំងបួន
-
ជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង (CVDs) មានចំណែកច្រើនជាងគេក្នុងការចំណាយរបស់រដ្ឋាភិបាលលើសុខភាព មាន13.4% តាមពីក្រោយដោយ ជំងឺមហារីក (6.7%) ជំងឺផ្លូវដង្ហើម (5.8%) និង ទឹកនោមផ្អែម (4%)
-
ការកើនឡើងនៃការបាត់បង់ការងារនិងប្រាក់ចំណូល នាំអោយពលរដ្ឋងាយរងគ្រោះធ្លាក់ចូលភាពក្រីក្រដោយសារការបាត់បងសម្ថភាពបង្កដោយជំងឺមិនឆ្លង និង ថ្លៃព្យាបាល
-
សម្រាប់ពលរដ្ឋដែលកើតជំងឺមិនឆ្លង ការចំណាយផ្ទាល់លើសុខភាព មានចំនួនមួយភាគបីនៃប្រាក់ចំណូលប្រចាំខែ បើប្រៀបធៀបនឹងអ្នកមិនមានជំងឺមិនឆ្លងត្រឹមតែ3%